Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao ở các nước nói tiếng Anh như Hoa Kỳ, người ta thường nói “Bless you!” một cách phản xạ khi ai đó hắt hơi? Câu nói phổ biến này, thường được thốt ra một cách tự động, có nguồn gốc từ nhiều thế kỷ trước và gắn liền với những niềm tin về sức khỏe, mê tín dị đoan và phép lịch sự. Mặc dù có vẻ đơn giản, nhưng cụm từ “Bless you” lại có một lịch sử phức tạp và hấp dẫn đến không ngờ.
Một giả thuyết phổ biến về nguồn gốc của “Bless you” có liên quan đến những niềm tin cổ xưa về linh hồn và hành động hắt hơi. Trong quá khứ, một số nền văn hóa tin rằng hắt hơi có thể khiến linh hồn tạm thời bị tách khỏi cơ thể. Nói “God bless you” hoặc câu nói rút gọn “Bless you” được cho là một cách để bảo vệ người hắt hơi khỏi linh hồn ma quỷ hoặc thậm chí là ma quỷ bắt mất linh hồn của họ. Lời giải thích này làm nổi bật thời kỳ mà sức khỏe và tâm linh gắn bó chặt chẽ với nhau, và các hành động hàng ngày thường mang ý nghĩa biểu tượng.
Một lời giải thích nổi bật khác liên hệ cụm từ này với đại dịch hạch tàn khốc, còn được gọi là Cái chết Đen, đã tàn phá châu Âu vào thế kỷ 14. Trong thời kỳ bệnh tật lan rộng và tỷ lệ tử vong cao, hắt hơi được coi là một triệu chứng đáng kể của bệnh dịch hạch. Do tính chất thường xuyên gây tử vong của căn bệnh và đức tin tôn giáo mạnh mẽ vào thời điểm đó, việc nói “God bless you” có thể được coi là một hình thức ban phước hoặc thậm chí là lời chúc phúc cuối cùng cho một người có thể không qua khỏi căn bệnh chết người. Trong bối cảnh này, cụm từ này không còn mang tính mê tín dị đoan mà mang ý nghĩa an ủi và hy vọng khi đối mặt với cái chết.
Mặc dù những nguồn gốc lịch sử này mang đến những hiểu biết thú vị, nhưng việc sử dụng “Bless you” trong thời hiện đại chủ yếu được thúc đẩy bởi phép xã giao. Ngày nay, nói “Bless you” chủ yếu được coi là một phản ứng lịch sự và thông thường đối với người hắt hơi. Đó là một sự thừa nhận bằng lời nói về việc hắt hơi, thường nhằm mục đích an ủi hoặc đơn giản là một cách để thể hiện sự quan tâm. Cụm từ này đã phát triển từ nguồn gốc mê tín hoặc tôn giáo tiềm ẩn thành một phép lịch sự xã hội tiêu chuẩn.
Điều thú vị là ở một số vùng của Hoa Kỳ, bạn cũng có thể nghe thấy “Gesundheit” thay vì “Bless you”. Từ tiếng Đức này, có nghĩa là “sức khỏe”, đã du nhập vào tiếng Anh Mỹ do lượng người nhập cư Đức đáng kể. Nhiều người nói tiếng Anh sử dụng “Gesundheit” thậm chí có thể không hoàn toàn nhận thức được nguồn gốc tiếng Đức hoặc ý nghĩa đen của nó. Nó phục vụ một mục đích tương tự như “Bless you” – một phản ứng bằng lời nói đối với việc hắt hơi – nhưng phản ánh ảnh hưởng ngôn ngữ đa dạng đã định hình nên văn hóa Mỹ.
Tóm lại, cụm từ đơn giản “Bless you”, được thốt ra vô số lần mỗi ngày để đáp lại việc hắt hơi, mang một lịch sử phong phú. Từ những niềm tin cổ xưa về linh hồn đến thực tế nghiệt ngã của Cái chết Đen, và cuối cùng phát triển thành phép lịch sự thời hiện đại, câu nói này phản ánh những thay đổi trong tín ngưỡng văn hóa và phong tục xã hội. Vì vậy, lần tới khi bạn nói hoặc nghe thấy “Bless you” sau khi hắt hơi, bạn đang tham gia vào một truyền thống ngôn ngữ với nguồn gốc sâu xa và đa diện đến bất ngờ.
