Người hắt hơi
Trong các nước nói tiếng Anh, đặc biệt là Mỹ, phản ứng tự động khi ai đó hắt hơi là “Bless you!” (Chúa phù hộ bạn!). Phản xạ này ăn sâu đến mức thường xảy ra mà không cần suy nghĩ. Nhưng bạn đã bao giờ dừng lại để xem xét tại sao chúng ta nói “Bless you”, và quan trọng hơn, liệu nó có luôn là phản ứng phù hợp hay ý nghĩa nhất trong thế giới ngày nay không? Mặc dù có vẻ lịch sự, nhưng cụm từ này mang theo hành trang lịch sử và có thể không phù hợp với tất cả mọi người.
Nguồn gốc mê tín của câu nói “Bless you”
Truyền thống nói “Bless you” sau khi ai đó hắt hơi không xuất phát từ nghi thức hiện đại; nguồn gốc của nó bắt nguồn từ nhiều thế kỷ trước, trong thời kỳ đầy rẫy sự mê tín và nỗi sợ hãi về những điều chưa biết. Một giả thuyết nổi bật liên kết cụm từ này với niềm tin cổ xưa về sự mong manh của cuộc sống trong một cái hắt hơi. Người xưa từng nghĩ rằng một cái hắt hơi có thể trục xuất linh hồn ra khỏi cơ thể, khiến người hắt hơi dễ bị tổn thương trước các linh hồn ma quỷ. Do đó, nói “Chúa phù hộ bạn” được coi là một lời chúc phúc bảo vệ, một lá chắn chống lại sự chiếm hữu của ma quỷ trong khoảnh khắc dễ bị tổn thương đó.
Một câu chuyện nguồn gốc hấp dẫn khác xuất hiện từ các đợt bùng phát bệnh dịch hạch tàn khốc của thời Trung cổ. Trong thời kỳ Cái Chết Đen, hắt hơi là một triệu chứng nổi bật của căn bệnh thường gây tử vong này. Trong thời kỳ mà hiểu biết y tế còn hạn chế và nỗi sợ hãi lan tràn, “Chúa phù hộ bạn” đã trở thành một lời cầu nguyện ảm đạm, một lời cầu xin lòng thương xót của thần thánh cho một người có thể đang phải đối mặt với cái chết cận kề. Nó ít liên quan đến phép lịch sự mà nhiều hơn về một hy vọng tuyệt vọng cho sự cứu rỗi khi đối mặt với tỷ lệ tử vong lan rộng.
“Bless you” trong thời hiện đại: Thói quen hay tình cảm chân thành?
Ngày nay, rất may, chúng ta hiểu khoa học về hắt hơi – đó chỉ đơn thuần là một chức năng của cơ thể để tống xuất các chất gây kích ứng! Những lo lắng lịch sử xung quanh việc hắt hơi phần lớn đã phai mờ, nhưng tục lệ nói “bless you” vẫn tồn tại. Đối với nhiều người, nó đã trở thành một phản xạ xã hội đơn giản, một phép lịch sự được học mà không cần suy nghĩ nhiều về ý nghĩa sâu xa hơn của nó. Trong bối cảnh này, nó có thể cảm thấy hơi trống rỗng, một câu nói vô thức hơn là một biểu hiện chân thành của thiện chí.
Ngoài “Bless you”: Khám phá các lựa chọn thay thế và xem xét sự im lặng
Điều thú vị là không phải tất cả các nền văn hóa đều mặc định một lời chúc phúc sau khi hắt hơi. Ở các vùng nói tiếng Đức, “Gesundheit”, có nghĩa là “sức khỏe”, là một phản ứng phổ biến, trực tiếp chúc người hắt hơi khỏe mạnh hơn là cầu xin sự can thiệp của thần thánh. Điều này làm nổi bật rằng phản ứng đối với hắt hơi được xây dựng về mặt văn hóa, không phải là bắt buộc phổ quát.
Có lẽ lựa chọn thay thế đáng suy nghĩ nhất cho “bless you” chỉ đơn giản là không nói gì cả. Trong nhiều tình huống hàng ngày, đặc biệt là giữa những người quen hoặc người lạ, hắt hơi là một sự kiện nhỏ của cơ thể không cần sự thừa nhận bằng lời nói. Giống như chúng ta không bình luận về mọi tiếng ho hoặc chớp mắt, im lặng sau khi hắt hơi có thể hoàn toàn chấp nhận được và tránh áp đặt những cụm từ có khả năng lỗi thời hoặc mang màu sắc tôn giáo lên người khác.
Khi nào nên xem xét lại “Bless you”: Tôn trọng tín ngưỡng và sự nhạy cảm hiện đại
Trong một xã hội đa dạng và ngày càng thế tục, việc tự động nói “bless you” có thể cảm thấy không phù hợp với sự nhạy cảm hiện đại. Đối với những người không theo tôn giáo, hoặc thuộc các tín ngưỡng khác nhau, một lời chúc phúc bắt nguồn từ gốc Thiên Chúa giáo có thể không phù hợp, hoặc thậm chí cảm thấy hơi xa lạ. Chọn im lặng, hoặc chọn một lời chúc tốt đẹp trung lập như “Gesundheit”, có thể là một cách tiếp cận hòa nhập và chu đáo hơn.
Cuối cùng, trong khi những thói quen ăn sâu khó bỏ, việc chú ý hơn đến phản ứng của chúng ta đối với việc hắt hơi có thể dẫn đến những tương tác chu đáo và tôn trọng hơn. Việc đặt câu hỏi về việc tự động nói “bless you” không phải là bất lịch sự; đó là về việc xem xét nguồn gốc của các phong tục của chúng ta, khả năng có ý nghĩa lỗi thời và lựa chọn những phản hồi thực sự chu đáo và phù hợp trong thời đại ngày nay.
